Τρίτος μύθος του αριστερού «δαιμονίου»: Ο Τσίπρας είναι ο νέος Ανδρέας και ο ΣΥΡΙΖΑ το νέο ΠΑΣΟΚ. Σχόλιο 11.

Αρκετοί, άλλοι για προπαγανδιστικούς λόγους κι άλλοι εκ του πονηρού, ταυτίζουν ή συγκρίνουν τον Τσίπρα με τον Α. Παπανδρέου και τον ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ. Παρότι μια τέτοια ιστορική σύγκριση – δηλαδή ολιστική – εκ προοιμίου  μόνο σαν αστειότητα μπορεί να υπάρξει, γιατί το μεν ιστορικό κεφάλαιο Ανδρέας/ΠΑΣΟΚ έχει κλείσει, ενώ το κεφάλαιο Αλέξης/ΣΥΡΙΖΑ ουσιαστικά ανοίγει τώρα, υπάρχουν πλευρές της σημερινής πολιτικής πραγματικότητας, αλλά και προοπτικές του «αύριο»,  που μπορούν να διαφωτιστούν μέσα από μια τέτοια σύγκριση.  Αυτή η μέθοδος-απόπειρα, αν θέλει να μην χαθεί στα μονοπάτια της υποκειμενικότητας και να είναι αποτελεσματική,  πρέπει - και μπορεί - να επικεντρωθεί μόνο στις πολιτικές διαφορές των δύο ζευγμάτων.

Οι διαφορές Α. Παπανδρέου/ΠΑΣΟΚ και  Α. Τσίπρα/ΣΥΡΙΖΑ.

I) Οι ηγετικές διαφορές.

 Ο Α. Παπανδρέου υπήρξε ηγέτης και πριν  το ΠΑΣΟΚ (αριστερή πτέρυγα Ε.Κ., ΠΑΚ).  Ο Α. Τσίπρας αναδείχθηκε ως αρχηγός μέσα από εσωκομματικές διαδικασίες.

Ο Α. Παπανδρέου δημιούργησε ένα «προσωποπαγές αρχηγικό» νέο κόμμα (ΠΑΣΟΚ) ερχόμενος σε σύγκρουση με τον παλιό κεντροαριστερό σχηματισμό (Ε.Κ). Ο Α. Τσίπρας αποδέχτηκε τις εσωκομματικές ισορροπίες και την θέση του κόμματός του στην πολιτική χωροταξία.

Ο Α. Παπανδρέου έδινε στο κόμμα του - και ανάλογα με τις συγκυρίες - όποιο πολιτικό στίγμα τον συνέφερε προσωπικά με ελάχιστους εσωκομματικούς κλυδωνισμούς. Ο Α. Τσίπρας είναι δέσμιος ενός πολιτικού κομματικού στίγματος που δεν μπορεί να ανατραπεί δίχως την διάλυση του υπάρχοντος κομματικού μορφώματος.

H εικόνα, η σκηνική παρουσία, η ρητορεία και η άρθρωση του λόγου, του μεν Α. Παπανδρέου συνάδουν με το βαρύ «προφίλ» των ηγετών της ψυχροπολεμικής εποχής, του δε Α. Τσίπρα – πιο «ποπ - ροκ» - με την «ελαφρότητα» του τέλους των ουτοπιών. Ο Ανδρέας ήταν ο στιβαρός «πατέρας», ο Αλέξης είναι το αξιαγάπητο χαρισματικό  παιδί της διπλανής πόρτας. Σημ. Κάποιοι ηλίθιοι προσπαθούν να τον «βαρύνουν».

 

II. Ποιοτικές  διαφορές των κομματικών μηχανισμών.

Το ΠΑΣΟΚ εξέφρασε ένα πολιτικοϊδεολογικό ρεύμα (αντιδεξιό, από ΕΑΜ έως και μεταπολίτευση) που πατούσε γερά στην Ιστορία. Ο ΣΥΡΙΖΑ μέχρι προ ολίγων μηνών εξέφραζε την πολιτικοϊδεολογική απόπειρα τάσεων σχεδόν όλου του αριστερού φάσματος να αρθρώσουν Λόγο στην εποχή της παντοδυναμίας του νεοφιλελευθερισμού και της απόλυτης επικράτησής του. Το ιστορικό του βάθος ήταν μικρό και τα θεμέλιά του πάνω σε κινούμενη άμμο.

Το ΠΑΣΟΚ εξέφρασε τους αποκλεισμένους για ιδεολογικοπολιτικούς λόγους πολίτες από τη νομή της εξουσίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ εξέφραζε κάποιους «αμετανόητους αριστερούς ρεαλιστές».

Το ΠΑΣΟΚ καβάλησε πάνω στο παγιοποιημένο εθνικοαπελευθερωτικό ρεύμα και κατάπιε σταδιακά όλους τους ανταγωνιστές του στο χώρο της κεντροαριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ γιγαντώθηκε με την κορύφωση του  αντιμνημονιακού  κύματος και μέχρι στιγμής δεν έχει εξουδετερώσει ούτε τους ανταγωνιστές του στους  χώρους της κεντροαριστεράς (ΔΗΜΑΡ, ΠΑΣΟΚ)  και της αριστεράς (ΚΚΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ), ούτε στον αντιμνημονιακό χώρο (Καμμένος, Χ.Α.).

Στο ΠΑΣΟΚ υπήρχαν τάσεις (πολιτικοϊδεολογικές κατευθύνσεις χωρίς οργανωτικές υποδομές) και ομαδοποιήσεις (χαλαρές οργανωτικές μορφές γύρω από πρόσωπα). Στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν Συνιστώσες με δικές τους οργανωτικές υποδομές και αυτόνομα κέντρα λήψης αποφάσεων (κόμματα μέσα στο κόμμα).

Το ΠΑΣΟΚ του Α. Παπανδρέου ήταν ένα κόμμα «περονικού» τύπου (πολυκεντρικό πολιτικά, μονοκεντρικό οργανωτικά, λαϊκιστικό,  πατριωτικό και με έναν ηγέτη που στεκόταν πάνω και πέρα από τις τάσεις ). Ο ΣΥΡΙΖΑ του Α. Τσίπρα είναι ένας συνασπισμός κομμάτων με διαφορετικά ή και αντίθετα πολιτικοϊδεολογικά στίγματα.

Στο χώρο του και στις εκλογικές συμμαχίες του ΠΑΣΟΚ δεν υπήρχαν προσωπικότητες και πολιτικές συγκροτήσεις  ικανές να αμφισβητήσουν τόσο την ηγεμονία του ηγέτη του όσο και την ηγεμονία του κομματικού του μηχανισμού. Οι συνεργαζόμενοι κατά καιρούς με το ΠΑΣΟΚ πολιτικοί (από τον δελφίνο της Δεξιάς Μπούτο έως τους Ανδρουλάκηδες) ήσαν ξεδοντιασμένοι και δεν έσερναν μαζί τους ένα μαζικό ρεύμα πολιτικοποιημένων «φίλων». Αντίθετα, οι συνεργαζόμενοι Πασόκοι με τον ΣΥΡΙΖΑ έρχονται συγκροτημένοι από «κάτι άλλο» και μέσα από τον προεκλογικό ρόλο της Σακοράφας μπορεί να διαμορφώσουν συνθήκες ικανές να αμφισβητήσουν ή και να ανατρέψουν την ηγεμονία του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ – δηλαδή, να πάνε σε «κάτι άλλο».

 

Το ΠΑΣΟΚ κοινωνικά άντλησε τη δύναμή του από τα μικροαστικά και μεσαία κοινωνικά στρώματα.  Το ίδιο ισχύει και για τον ΣΥΡΙΖΑ των δύο τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων. Υπάρχει, όμως, μία ποιοτική διαφορά ανάμεσα στη κοινωνική βάση στήριξης του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ: στη μεν πρώτη συμμετείχαν παραδοσιακά κοινωνικά στρώματα που δεν κινδύνευαν με αφανισμό, στη δε δεύτερη συμμετέχουν παλαιά και νέα κοινωνικά στρώματα (αποτέλεσμα των νέων οικονομικών δραστηριοτήτων της τελευταίας τριακονταετίας) που βιώνουν άμεσα από την οικονομική κρίση τον αφανισμό τους.

Όταν το ΠΑΣΟΚ προσγειώθηκε στην ιστορική πραγματικότητα (Δύση, ΝΑΤΟ, Τουρκική απειλή, ελληνική οικονομικοκοινωνική κατάσταση), «ξέχασε» τα περί ανατροπής προγράμματά του (Διακήρυξη 3ης Σεπτέμβρη) και «αρκέστηκε» στην πολιτική διαχείριση της πραγματικότητας. Από αριστερό κόμμα γρήγορα μετεξελίχτηκε σε κόμμα διαχείρισης του συστήματος (Σοσιαλδημοκρατικό). Στο σημείο αυτό αντιμετώπισε το δίλλημα της ιστορικής αντίφασης, ένα δίλλημα που αντιμετώπισαν, αντιμετωπίζουν  και θα αντιμετωπίσουν κάθε αριστερό κόμμα διαχείρισης της πολιτικής εξουσίας στην Ελλάδα: πώς, πώς θα υπάρξω; Τα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχουν ως κοινωνική τους  βάση τις γραφειοκρατικές οργανωτικές δομές μιας μεγάλης εργατικής τάξης  και με αυτό το δεδομένο υπάρχουν, λειτουργούν και συγκροτούν τις πολιτικές συμμαχίες τους. Στην Ελλάδα η εργατική τάξη ήταν αναλογικά μικρή και διασπασμένη σε αμέτρητες μικρές παραγωγικές μονάδες, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η πολιτική με ιστορικούς όρους  «συντήρηση» ενός σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Αλήθεια είναι πως το ΠΑΣΟΚ , προς τιμή του, δεν παρέδωσε τα όπλα χωρίς μάχη. Προσπάθησε με μια σειρά μέτρων να «σοσιαλδημοκρατικοποιήσει» τα μικροαστικά στρώματα και κυρίως του βιοτέχνες και τους αγρότες (Συνεταιρισμοί). Η μικροαστική ιδεολογία του παραγωγού, η οποία δεν μπορεί να «συνυπάρξει σε συλλογικές παραγωγικές διαδικασίες», αναπόφευκτα  θριάμβευσε για άλλη μια φορά. Οι Μπολσεβίκοι και ο Στάλιν το πρόβλημα το έλυσαν καταργώντας την μικρομεσαία μονάδα, το ΠΑΣΟΚ και ο Ανδρέας, παρά τα τεράστια ποσά που επένδυσαν, παραιτήθηκαν ηττημένοι. Έτσι, το ΠΑΣΟΚ  γύρισε «νομοτελειακά» και μονοδιάστατα στην παλιά καλή συνταγή των πολιτικάντηδων μιας παρασιτικής οικονομίας: αντιπαραγωγική αύξηση του Δημοσίου («κρατισμός», ρουσφέτια), δημιουργία κρατικοδίαιτων νέων «τζακιών» και νέων παρασιτικών κοινωνικών στρωμάτων (π.χ. κάθε μορφής και απόχρωσης Σύμβουλοι), δημιουργία μιας κομματικής στρατιάς άλωσης του Δημοσίου και τα λοιπά. Η «σοσιαλιστική μικροαστική ιδεολογία» της πρώτης φάσης του ΠΑΣΟΚ (1974-1981) μετατράπηκε σε ένα ευκολοχώνευτο - βολικό για όλους – αντιδεξιό προοδευτικό ιδεολόγημα που απέκρυπτε την βαθειά αντιδραστική φύση των Κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ. Προϋπολογισμοί, κοινοτικοί πόροι και τεράστια δάνεια σπαταλήθηκαν στον βωμό συντήρησης της «κοινωνικής» κομματικής βάσης. Μαζί τα έφαγαν! Μόνο που κάποιοι έφαγαν πάρα πολύ περισσότερα και οι πολλοί συνειδητοποίησαν πως τους έκαναν συνενόχους ταΐζοντάς τους τις σάρκες τους και τις σάρκες των παιδιών τους! Εδώ, προς αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, πρέπει να επισημανθεί ότι,  η Δεξιά και τις δύο φορές που βρέθηκε στην εξουσία (Μητσοτάκης, Καραμανλής), παρά τις φιλελεύθερες και νεοφιλελεύθερες κορώνες,  σε γενικές γραμμές υιοθέτησε με υπέρμετρο ζήλο την  τακτική του ΠΑΣΟΚ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ από την στιγμή που έγινε αξιωματική αντιπολίτευση εισήλθε στον σκοτεινό διάδρομο της μετεξέλιξης. Η αναγκαιότητα για νέο οργανωτικό σχήμα μπήκε στην ημερησία διάταξη. Οι αριστερίστικες εκθέσεις ιδεών που βαφτίζονταν προγράμματα  παραμερίζονται σχεδόν ασυνείδητα. [«Σχεδόν», μόνη σοβαρή πρόταση (αριστερή και κυβερνητική) από ότι προτείνει το φάσμα ΣΥΡΙΖΑ,  είναι η πρόταση του ΣΥΝ για την Διαχείριση των Απορριμμάτων].  Η σοσιαλδημοκρατικοποίηση (π.χ. εκ προοιμίου αποδοχή Ευρώ) παίρνει κεφάλι. Ίσως, όμως, μέσα από την αναπόφευκτη εσωκομματική σύγκρουση «Δεξιών» και «Αριστερών» περισωθεί η αριστερή πολιτικο-ιδεολογική πλατφόρμα και ο ΣΥΡΙΖΑ βγει έξω από τα σενάρια διαχείρισης του συστήματος και πατήσει γερά στα κοινωνικά στρώματα που τον έφεραν στην κορυφή,  βάζοντάς τα στο κέντρο της πολιτικής του πρότασης. Σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύει να τα βρει απέναντί του  πριν καν ανέλθει στην Εξουσία!!!!!!

Λοιπόν, ούτε ο Αλέξης είναι Ανδρέας, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΑΣΟΚ!

 

 Οδόφραγμα